Województwo Podkarpackie bierze udział w międzynarodowym projekcie, finansowanym z Funduszy Europejskich - LIFE CLEAN-AIR. Jego celem jest poprawa jakości powietrza i ochrona zdrowia mieszkańców. Najważniejszym elementem projektu będzie opracowanie innowacyjnych Planów Jakości Powietrza (Air Quality Plans – AQP). Taki plan zostanie opracowany m.in. dla Rzeszowa, gdyż partnerem projektu jest również stolica Podkarpacia.

Międzynarodowa współpraca

Oprócz Województwa Podkarpackiego i Rzeszowa, partnerami przedsięwzięcia są m.in. miasta: Murcja (Hiszpania) Wilno (Litwa), Roman (Rumunia), a także EuroVértice (Hiszpania) – firma specjalizująca się w realizacji projektów prośrodowiskowych. Koordynatorem jest hiszpańska firma INVERENCE, odpowiedzialna m.in. za opracowanie nowoczesnego narzędzia LLULL ENVIRONMENT – systemu prognozowania zanieczyszczeń, który pozwoli miastom podejmować szybkie i skuteczne działania zapobiegające epizodom smogowym.

Podkarpackie w centrum działań

W imieniu Województwa Podkarpackiego projekt realizuje Departament Ochrony Środowiska UMWP:

- Będziemy aktywnie uczestniczyć w opracowaniu Planu Jakości Powietrza dla Rzeszowa, a także upowszechniać wypracowane w projekcie rozwiązania w innych podkarpackich gminach - mówi Andrzej Kulig, dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska, dodając: - Nie wszystkie samorządy wiedzą, że Unia Europejska zaktualizowała dyrektywę ds. jakości powietrza i niebawem będą nas obowiązywać znacznie bardziej restrykcyjne przepisy w tym zakresie.

Dyrektywa rozszerza m.in. wymagania dotyczące monitoringu – kraje członkowskie będą musiały prowadzić bardziej zaawansowane pomiary. Bardziej restrykcyjne będą też normy dotyczące zanieczyszczeń powietrza. Unia Europejska oczekuje np. obniżenia limitu średniorocznego dla pyłu PM₁₀ z 40 µg/m³ do 20 µg/m³.

- Dlatego właśnie przystąpiliśmy do projektu LIFE CLEAN-AIR. Chcemy wspierać podkarpackie samorządy w tych zmianach, wskazywać dobre praktyki oraz specjalistyczne narzędzia. Doświadczenia uzyskane w ramach tego projektu będą istotne przy opracowywaniu polityki zarządzania jakością powietrza w regionie według wymogów nowej dyrektywy– mówi Grażyna Szafran-Ciach, kierownik oddziału instrumentów środowiskowych w UMWP.

Nowe normy jakości powietrza mają obowiązywać od 2030 roku. Do tego czasu kraje członkowskie UE muszą przygotować konkretne plany, jak osiągnąć nowe limity.

- Należy jednak podkreślić, że wprowadzone nowe normy przez Unię Europejską i tak pozostają znacznie łagodniejsze niż rekomendowane przez WHO jako bezpieczne dla zdrowia ludzi. A jak podaje Europejska Agencja Środowiska, aż 96% mieszkańców miast w UE narażonych jest na stężenia pyłu PM2,5 według wspomnianych norm WHO – dodaje dyrektor Andrzej Kulig.

LIFE CLEAN-AIR w liczbach:

Budżet całego projektu: 1,3 mln euro

Okres realizacji: 2025 – 2029

Skąd dofinansowanie: Program LIFE 2021-2027

Efekty: poprawa jakości powietrza oraz wzrost świadomości społecznej i wdrożenie nowoczesnych rozwiązań, z których skorzysta ponad 1,29 mln mieszkańców miast partnerskich.

Projekt „Wspólne lokalne i regionalne działania oraz modele predykcyjne na rzecz poprawy jakości powietrza i odporności (LIFE CLEAN-AIR)” otrzymał dofinansowanie z programu LIFE pod numerem GA 101215542.

Autor tekstu: Monika Konopka

Autor zdjęcia: arch. UMWP/T. Poźniak